Öne Çıkan Haber Başlıkları
Rusya, Yaptırımlar Karşısında Yeni Petrol Alıcıları Bulabilecek mi?
Rosneft ve Lukoil’e Getirilen Yaptırımlar Petrol Fiyatlarını Neden Yükseltti? Petrol piyasalarında Perşembe günü adeta deprem yaşandı. ABD’nin, Ukrayna savaşına yanıt olarak Rusya’nın en büyük petrol tedarikçilerinden Rosneft ve Lukoil’e getirdiği yaptırımlar sonrası petrol fiyatları yaklaşık %5 oranında fırladı. Bu gelişme, jeopolitik gerilimin tırmanmaya devam ettiğinin ve küresel enerji arzında ciddi dalgalanmaların yaşandığının güçlü bir göstergesi oldu.
ABD’nin Yaptırımları Rus Petrol İhracatını Sarsıyor
ABD’nin son yaptırım dalgası, Rusya’nın en büyük petrol üreticilerinden olan Rosneft (ROSN.MM) ve Lukoil (LKOH.MM) şirketlerini hedef aldı. Bu adım, Moskova’nın Ukrayna’daki askeri operasyonlarına karşı ekonomik baskıyı artırırken, Batı’nın çatışmayı sona erdirmek için sert ekonomik araçlar kullanmaktan çekinmediğini gösteriyor.
Yaptırımlar duyurulduktan sonra Brent tipi ham petrolün fiyatı varil başına 3,39 dolar (yüzde 5,4) artışla 65,98 dolara, ABD’nin West Texas Intermediate (WTI) petrolü ise 3,31 dolar (yüzde 5,7) yükselişle 61,81 dolara kadar çıktı. Bu yükseliş, bir önceki seanstaki kazanımları da perçinledi ve arz kesintileri endişelerini artırdı.
Küresel Alıcılar İçin Kritik Dönem: Çin ve Hindistan Odakta
Rus petrolünün en büyük alıcılarından olan Çin ve Hindistan, yaptırımlar sonrası büyük bir dönüşümle karşı karşıya. ABD’nin yaptırımları, Rus petrolünün Batılı bankacılık sistemlerine erişimini ciddi şekilde kısıtlıyor. Bu da Çin ve Hindistan’daki rafinerilerin, finansal yaptırımlardan kaçınmak için alternatif tedarikçiler aramasına neden oluyor.
Saxo Bank analisti Ole Hansen, bu iki ülkenin durumunu şu sözlerle özetliyor:
“Çin ve Hindistan’daki rafineriler, Batı bankacılık sistemlerinden dışlanmamak için yeni tedarik kaynakları bulmak zorunda kalacak.”
Özellikle Hindistan, savaşın başından beri Rus petrolünün en büyük ucuz fiyatlı alıcısı konumunda. Ancak sektör kaynakları, Hindistan’ın yakın zamanda Rus petrolü alımını önemli ölçüde azaltacağı veya tamamen durdurabileceği sinyalini veriyor. Hindistan’ın en büyük Rus petrolü alıcısı Reliance Industries’in, bu ithalatı tamamen sonlandırmaya yönelik planları olduğu belirtiliyor.
Avrupa ve İngiltere Yaptırımlarıyla Baskı Artıyor
ABD’nin yaptırımları, İngiltere’nin geçen hafta Rosneft ve Lukoil’i hedef almasının ardından geldi. Avrupa Birliği de Rusya’ya yönelik 19’uncu yaptırım paketini onayladı. Bu pakette, Rus sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatına getirilen yasak da yer alıyor. Bu gelişmeler, Moskova’nın enerji gelirlerine yönelik baskıyı daha da artırıyor.
Batı’nın Rus enerji ürünlerine yönelik artan kısıtlamaları, küresel petrol ticaretinde önemli bir dönüşüm yaratabilir; Avrupa ve Batı pazarları Rus enerji alımlarını ciddi şekilde azaltıyor.
Piyasa Tepkileri ve Arz Dinamikleri
Yaptırımların hemen ardından petrol piyasası hızlıca tepki verdi. Brent petrol vadeli kontratları backwardation durumuna geçti; yani yakın vadeli petrol fiyatları, ileri vadeli fiyatlardan daha yüksek seyretmeye başladı. Bu, piyasanın kısa vadede arzın sıkışacağına dair güçlü bir işaret.
Yaptırımların açıklanmasının ardından Brent ve WTI petrol fiyatları birden fazla dolar yükseldi. Bu artış, ABD’de petrol stoklarının beklenmedik şekilde azalmasıyla da desteklendi. Enerji Bilgi İdaresi’nin (EIA) verilerine göre, ABD’de ham petrol, benzin ve distilat stokları geçen hafta düştü; bu da rafineri faaliyetlerinin ve talebin güçlendiğine işaret ediyor.
Piyasada Şüphe ve OPEC+’ın Rolü
Ancak bazı analistler, yaptırımların Rus petrol üretimini ya da ihracatını hemen köklü şekilde etkileyeceği görüşüne temkinli yaklaşıyor. Rystad Energy analisti Claudio Galimberti, son 3,5 yıldır uygulanan yaptırımların Rus petrol üretimi ve gelirlerinde ciddi bir düşüş yaratmadığını vurguluyor.
Diğer yandan, küresel petrol arzında aşırı stok endişeleri de var. OPEC+ grubunun üretim artışları, fiyatların yükselişini sınırlıyor. UBS analistleri, Brent petrolün kısa vadede 60-70 dolar bandında dalgalanacağını öngörüyor.
Hindistan’ın Kararı Belirleyici
Bu gelişmelerin nasıl şekilleneceği, Hindistan’ın yaptırımlara nasıl yanıt vereceğine ve Rusya’nın yeni alıcılar bulup bulamayacağına bağlı olacak. Dünya yakından izlerken, enerji piyasaları da bu belirsizlikle sallanmaya devam ediyor.
Şimdilik petrol piyasası, yaptırımların yarattığı zincirleme etkilerle baş etmeye çalışıyor; fiyatlar yükseliyor ve uzun süredir alışılmış ticaret dengeleri değişiyor.
