Öne Çıkan Haber Başlıkları
- 1 Dijital Paralar Finansal Seferberlik Aracı Olarak
- 2 Dijital Para ve Jeopolitik Güç İlişkisi
- 3 Doların Gücündeki Azalma ve Alternatiflerin Yükselişi
- 4 Kripto Paraların Jeopolitik ve Suç Alanındaki Çift Rolü
- 5 Blockchain Askeri ve Stratejik Bir Varlık Olarak
- 6 Kripto Paraların Geleceği Üzerindeki Jeopolitik Ayrışma
Dijital Paralar Finansal Seferberlik Aracı Olarak
2025 yılında yayımlanan bir çalışma, kripto paralar ve merkez bankası dijital paralarını (CBDC) “finansal seferberlik” araçları olarak tanımlıyor. Bu araçlar, bankalar çöktüğünde veya yaptırımlar sıkılaştığında devletlerin likiditeyi yönlendirmesine olanak sağlıyor. Blockchain ağları ise “dijital lojistik cephesi” olarak adlandırılıyor; ekonomik hayatta kalmayı ulusal güvenlikle birleştiriyor.
Dijital Para ve Jeopolitik Güç İlişkisi
Çalışma, savaş alanının artık finansal alana kaydığını vurguluyor. Kripto paralar, caydırıcılık, sermaye seferberliği ve sosyal istikrarı harmanlayan “toplam savaş” için bir altyapı sağlıyor. Paranın dijitalleşmesi sayesinde, Pekin gibi ülkeler küresel finansal sistemler kırıldığında likiditeyi sürdürebilir, savunma sanayisini finanse edebilir ve iç talebi destekleyebilir.
Çalışmada “toplam savaş, hibrit savaş ve dijital finans savaşı” üçlüsü tanımlanıyor ve dijital defterlerin ulusal dayanıklılığın temelini oluşturduğu belirtiliyor. Dijital yuan ve blockchain tabanlı uzlaşmalar, ABD yaptırımları ve SWIFT ağından bağımsız çalışacak şekilde stratejik araçlar olarak tasarlanmış.
“Dijital paralar, hibrit savaşta stratejik varlıklar haline geldi ve savaş zamanında sınır ötesi sermaye akışlarını yeniden şekillendiriyor.”
— Study Times (2025)
Doların Gücündeki Azalma ve Alternatiflerin Yükselişi
Ekonomist Barry Eichengreen, doların küresel rezervlerdeki payının 2000’de %71’den 2024’te %58’e düştüğünü belirtiyor. Hükümetlerin “jeopolitik nedenlerle dolardan uzaklaştığını, ancak şirketlerin likiditesini tercih etmeye devam ettiğini” yazıyor.
Bu sırada Çin’in mBridge projesi, Suudi Arabistan, Tayland ve BAE gibi ülkelerin CBDC’lerini birbirine bağlayarak SWIFT’i atlamayı ve ABD etkisi dışındaki paralel bir finans ağı oluşturmayı hedefliyor. Çin için blockchain sadece hız değil; ekonomik baskı altında özerklik anlamına geliyor.
Kripto Paraların Jeopolitik ve Suç Alanındaki Çift Rolü
2025 TRM Labs Kripto Suç Raporu, dijital varlıkların jeopolitik savaşta çift taraflı rol oynadığını ortaya koyuyor. Rusya’nın Garantex ve İran’ın Nobitex gibi yaptırım altındaki borsalar, kısıtlı piyasalara yasa dışı girişlerin %85’inden fazlasını gerçekleştirdi. Hamas, Hizbullah ve IŞİD gibi terör örgütleri ise TRON blockchain üzerindeki USDT gibi stablecoin’lerle fon topladı; bu durum İsrail’in milyonlarca dolarlık hesapları dondurmasına yol açtı.
Böylece, başlangıçta sınır tanımayan bir yenilik olarak görülen dijital finans, kontrol, denetim ve yaptırım alanına dönüşmüş durumda.
Blockchain Askeri ve Stratejik Bir Varlık Olarak
Askeri teorisyen Jason P. Lowery, Softwar kitabında Bitcoin’i “patlayıcılarla değil elektrikle güvence altına alınan, ölümcül olmayan bir güç projeksiyonu” olarak tanımlıyor. Bu görüş, Pekin’in blockchain’i dayanıklılık ve caydırıcılık temeli olarak benimsemesini şekillendiriyor.
2025 yılında yayımlanan Technologies dergisindeki inceleme, blockchain’in askeri operasyonları güvenli iletişim, değiştirilemez lojistik ve kuantuma dayanıklı kimlik doğrulama yoluyla güçlendirdiğini ortaya koyuyor. Dağıtık defterler, komuta sistemleri ve tedarik zincirlerini siber ve fiziksel saldırılara karşı sağlamlaştırıyor; bu da kriptografik bütünlüğü, operasyonel güveni ve finansal çevikliği birbirine bağlıyor.
Kripto Paraların Geleceği Üzerindeki Jeopolitik Ayrışma
Kripto paraların askeri amaçlarla kullanımı konusunda jeopolitik bölünme giderek derinleşiyor. Batılı hükümetler bunun askerileşmesini sınırlamaya çalışırken, Çin bunu devlet politikası olarak benimseyip derinleştiriyor. Barry Eichengreen’in uyarısına göre “jeopolitik çift yönlüdür” ve kripto altyapısını kimin inşa ettiğine bağlı olarak doların gücü ya zayıflayabilir ya da güçlenebilir.
Çin’in ekonomik kontrol ile teknolojik egemenliği birleştiren hibrit modeli, küresel güç mücadelesinin bir sonraki aşamasının finansal piyasalarda, siber alanda ve bu alanları birbirine bağlayan dağıtık defterlerde yaşanacağının sinyalini veriyor.
